Zuid-Finland, Etelä-Suomi, is de glooiende kuststrook langs de Baltische Zee, aan weerszijden van Helsinki. Zuid-Finland omvat de drie kustregio’s Uusimaa, Itä-Uusimaa en Kymenlaakso, en de in het binnenland gelegen regio’s Kanta-Häme rond de stad Hämenlinna en de regio Päijät-Häme rond wintersportstad Lahti. In het relatief kleine Zuid-Finland woont een groot deel van de Finse bevolking en er is volop historie en cultuur. De kuststrook van Zuid-Finland was een van de eerste gebieden die werden bewoond en heeft een Zweedse achtergrond. In de middeleeuwen vestigden zich langs de kust Zweedse kolonisten, die hun cultuur en taal hierheen brachten. Finland groeide later vanuit de kust naar het noorden en oosten. Hoewel de Zweedse heerschappij in 1809 eindigde heeft het gebied nog steeds een kleine Zweedstalige bevolkingsgroep.
DE KONINGSROUTE
Vanuit Helsinki zijn de meeste plaatsen langs de kust snel en gemakkelijk te bereiken. Langs de kust loopt de historische Koningsroute of Kuninkaantie, de middeleeuwse handelsroute en postweg die Stockholm verbond met de Finse gewesten. De route liep via de Ålandeilanden, Turku en Helsinki naar St. Petersburg. Ook de hedendaagse reiziger kan nog steeds deze 390 km lange Koningsroute door Zuid-Finland volgen, over rustige wegen door een afwisselend landschap van loofbossen, graanvelden, weilanden en idyllische kustplaatsjes. Behalve cultuur vindt de bezoeker ook op korte afstand van de hoofdstad veel natuur: de beschermde eilandenarchipels van Ekenäs en Kotka, en de in het binnenland gelegen nationale parken van Liesjärvi, Torronsuo en Repovesi.
Het westelijke deel van de Koningsweg langs de zuidkust van Helsinki naar Hanko (of naar Turku) is een goede introductie tot Zuid-Finland met zijn vele historische en culturele aspecten. Onderweg kunt u een bezoek brengen aan het landgoed van Mustio, de kunstgalerie en ijzerfabriek van Fiskars en de havenstadjees Ekenäs en Hanko.
De interessantste route van Helsinki naar het Merengebied volgt het oostelijke deel van de Koningsweg, langs de kust tot de Russische grens. Onderweg liggen de sfeervolle havenstadjes Porvoo, Loviisa, Kotka en Hamina, met musea en kunstenaarswerkplaatsen, en kan men een excursie maken naar het idyllische eiland Kaunisaari. Als vervolg op de Koningsweg kan men in Kotka de kust verlaten en de rivier Kymijoki landinwaarts volgen naar Kouvola en het nationaal park Repovesi.
PORVOO
Het levendige Porvoo (Borgå) is een van de aangenaamste stadjes langs de Finse zuidkust, en kent een lange traditie als stad van handelsreizigers, koningen, tsaren, kunstenaars, pelgrims (en tegenwoordig toeristen), die langs de historische Koningsweg trokken van Turku naar Viborg en Sint Petersburg. Porvoo, een van de zes middeleeuwse steden van Finland kreeg al in 1346 stadsrechten tijdens een bezoek van de koning van Zweden. In de 18e eeuw was Porvoo met 1600 inwoners na Turku de tweede stad van het land. Nadat Rusland in 1809 Finland op Zweden had veroverd werd in de kathedraal van Porvoo door tsaar Alexander I het document ondertekend dat Finland de status van onafhankelijk Groothertogdom binnen het Russische rijk gaf.
Tegenwoordig is Porvoo een uniek stadje met zijn keienstraatjes, ossenbloedrode houten schuren langs de rivier, galeries, cafés en terrassen. Een van de sfeervolste stadjes van Finland! De houten stad is nog grotendeels hetzelfde als in de Middeleeuwen. De kleuren van de houten huizen zijn voorgeschreven. De daken in oud-Porvoo moeten zwart of donkergrijs geschilderd zijn. In het toeristische centrum van de historische binnenstad vindt u kunstenaarsateliers en winkeltjes, gezellige terrasjes en restaurants. De belangrijkste bezienswaardigheden in de oude stad zijn de Kathedraal, de museum/woning van de nationale Finse dichter Johan Ludvig Runeberg, die het volkslied schreef, het Oude Raadhuis uit 1764, nu Historisch museum, en het Edelfelt-Vallgren kunstmuseum. Het moderne stadsdeel van Porvoo heeft de bezoeker niet veel te bieden.
RASEBORG
In januari 2009 ontstond door een gemeentelijke samenvoeging van de plaatsjes Mustio, Fiskars, Pojo, Karis en Ekenäs de nieuwe gemeente Raseborg, genoemd naar het kasteel bij Snappertuna tussen Ekenäs en Karis, aan het eind van weg-105. Kasteel Raseborg werd gesticht in 1374 door de Zweed Bo Jonsson Grip, toen de rots waarop het kasteel lag nog werd omgeven door de zee. Door eeuwenlange stijging van het land ligt het kasteel nu op het droge, wat de vreemde locatie verklaart. Raseborg was een typisch kasteel uit de vroege middeleeuwen. In de overgebleven ruïne worden Midzomerfeesten gehouden, en vinden historische markten, concerten en theatervoorstellingen plaats. Kasteel Raseborg en het bijbehorende café Slottsknektens Stuga zijn dagelijks geopend van 10 tot 17 uur, ’s zomers tot 18 uur; buiten de openingstijden kan men rond de kasteelruine wandelen. Vanaf het kasteel kunt u een bospad volgen naar de nabijgelegen museumboerderij Snappertuna Forngård. Op ca. 500 m van het kasteel kunt u overnachten in de jeugdherberg van Snappertuna.
Ekenäs is een goed uitgangspunt voor een boottocht door het nationaal park Ekenäs Skärgård (Tammisaari Archipel), een gebied met 600 eilandjes in de Golf van Finland, dat zich uitstrekt van de binnenste scherengordel tot open zee. Een voormalige loods aan de haven huisvest het bezoekerscentrum Naturum, waar een expositie is ingericht over het gebied. Vanaf het bezoekerscentrum kan men boottochten maken in het nationale park.
HÄME
De historische provincie Häme ligt in het binnenland achter de kustgebieden en bestaat uit de regio’s Kanta-Häme rond de stad Hämenlinna en Päijät-Häme rond wintersportstad Lahti. Hämenlinna, Heinola en Lahti zijn de grootste steden in het binnenland van Zuid-Finland. Deze plaatsen worden vaak bezocht als tussenstop op weg naar Tampere of het Merengebied, maar vooral Hämenlinna is op zichzelf een bezoek zeker waard. Dit geldt ook voor de nationale parken van Torronsuo, Liesjärvi en Päijänne, die enigszins buiten de gangbare reisroutes liggen.
HÄMEENLINNA
Hämeenlinna betekent letterlijk ’het kasteel van Häme’. Het indrukwekkende middeleeuwse kasteel is dan ook de grootste attractie van het historische stadje in het binnenland van Finland. Hämeenlinna is zeker een tussenstop waard op de toeristische route tussen Helsinki en Tampere. De leukste manier om Hämeenlinna aan te doen is via de ferryroute over de meren vanuit Tampere. Het stadje heeft een klein en aangenaam centrum met enkele interessante musea, en mooie parken. Ten noorden van het stadje ligt het nationale stadspark Aulanka, waar cultuur en natuur samengaan in een historisch park, met vijvers, paviljoens en exotische bomen. Waar het Vanajavesimeer op zijn smalst is werd door de Zweden aan het eind van de 13e eeuw begonnen met de bouw van de burcht, die in de volgende zeven eeuwen continu verbouwd en uitgebreid werd. De geschiedenis van de vesting is uitgebreid gedocumenteerd in de burcht zelf, in het kasteelmuseum. U kunt een rondleiding krijgen met uitleg in het Engels of Duits. Rond het kasteel zijn drie musea, die kunnen worden bezocht met een gecombineerd toegangskaartje voor het kasteel en de musea: het Historisch museum van de streek Häme, het Artilleriemuseum (over de Finse betrokkenheid bij de Tweede Wereldoorlog), en het Nationale Gevangenismuseum in de oude gevangenenkelders van het kasteel.
Hämeenlinna is verder bekend als geboorteplaats van de componist Jean Sibelius, die hier in 1865 ter wereld kwam. Zijn blauwe houten geboortehuis is als museum ingericht. Aan de overkant van de rivier ligt het vroegere Verkatehdas graanpakhuis, dat na een verbouwing huisvesting biedt aan een theater, cultureel centrum en het Hämeenlinna Kunstmuseum (Taidemuseo). Het kunstmuseum heeft een omvangrijke collectie werken van schilders uit de 19e of Gouden Eeuw van de Finse schilderkunst, zoals Albert Edelfelt, Eero Järnefelt en Helene Schjerfbeck.
Op weg naar Tampere kunt u 10 km ten noorden van Hämeenlinna in Hattula een van de mooiste middeleeuwse kerken van Finland bezichtigen met bijzondere fresco’s en houtsnijwerk. Nog iets verder ligt Kalvola, met het bekende glasmuseum van de Iittala-fabriek. U kunt er het glasblazen bewonderen en in de fabriekswinkel sterk afgeprijsde producten van tweede kwaliteit kopen.
